Tarczyca jest istotnym w ludzkim organizmie gruczołem wydzielania wewnętrznego. Produkowane przez nią hormony są potrzebne do prawidłowego rozwoju m.in. ośrodkowego układu nerwowego, wzrostu kości i prawidłowego przebiegu dojrzewania płciowego.
Jaką rolę pełnią hormony tarczycy?
Usprawniają funkcjonowanie mózgu i jego rozwój, pracę serca oraz prawidłowy wzrost i rozwój. Wpływają na metabolizm lipidów, produkcję energii i ciepła, a także na oddychanie. Tarczyca może wykazywać zaburzoną pracę, a więc nadczynność – wskazuje na nadmierną produkcję hormonów, a niedoczynność – na niedostateczną produkcję hormonów. Przyjrzyjmy się temu bliżej.
Przy niedoczynności tarczycy następuje: obniżenie tempa przemiany materii, spowolnienie umysłowe, depresje, senność, wzrost masy tkanki tłuszczowej jak również nietolerancja zimna. Przy nadczynności występują: niepokoje, nadpobudliwość, zaburzenia rytmu serca, utrata masy ciała, wzrost tempa przemiany materii.
Jak pomóc sobie dietą?
Do prawidłowego funkcjonowania tarczycy niezbędny jest: jod, selen i żelazo, cynk, a także witaminy A, D i E, które modulują jej aktywność.
Jod– minimalne dzienne spożycie wynosi 75 g, natomiast optymalne 150-300 g. Najwięcej jodu zawierają ryby: makrela, dorsz, a także małże i ostrygi. Łosoś, tuńczyk i śledź zawierają go w granicy 30-40g/100g produktu.
Selen– dzienne spożycie dla kobiet powinno wynosić 60g, zaś dla mężczyzn- 70g. Doskonałym źródłem selenu są: orzechy brazylijskie (21g orzechów zapewnia 100% realizację dziennego spożycia), nasiona słonecznika, sezam, grzyby, ryby(dorsz, tuńczyk, halibut), żółtko jaj, kurczak, jagnięcina, indyk oraz mięso królicze.
Żelazo– jest jednym z najsłabiej wchłanianych pierwiastków. Ważny jest podział na żelazo hemowe (przyswajalne w 20-50% z wieprzowiny, z ryb w 30-40%, z wołowiny, baraniny, drobiu w 50%), oraz żelazo niehemowe (które przyswajalne jest tylko w 3-8% przez nasz organizm, występuje w fasoli, orzechach pistacjowych, grochu, płatkach owsianych, morelach suszonych, burakach, kaszy gryczanej).
Cynk– dzienne spożycie nie powinno przekraczać 15mg; z przeciętnej diety wchłania się od 20-40% spożytej ilości cynku, największą zawartością charakteryzują się czerwone mięso, podroby, ryby, żółtko jaja, orzechy, przetwory z pełnego ziarna. Cynk pochodzący z produktów roślinnych jest słabiej wchłaniany niż pochodzący z produktów zwierzęcych.
Wit. A– dzienne spożycie powinno wynosić 800g; 100% dziennego zapotrzebowania na tę witaminę dostarczają: 60g wątroby kurzej, ¼ szklanki marchwi, ¼ szklanki szpinaku, ¼ szklanki kapusty włoskiej.
Wit. D– dzienne spożycie powinno wynosić 5g; 100% dziennego zapotrzebowania zapewnia: ok.45g śledzia, ok.85g łososia, ok.140g sardynek; grzyby są jedynymi roślinami zawierającymi ergosterol- prekursor wit. D;
Wit. E– dzienne spożycie powinno wynosić 10mg; 100% dziennego zapotrzebowania zapewnia: 3 łyżki stołowe oleju słonecznikowego, ½ szklanki nasion słonecznika, ok. 60g migdałów.
Właściwa dieta jest sprzymierzeńcem chorego zarówno przy niedoczynności jak i nadczynności tarczycy. Stosowanie właściwego odżywiania nie jest skomplikowane, a korzyści są dla zdrowia warte wszelkich żywieniowych wyrzeczeń.
red. Klaudia Bąk