Czy grzyby mają jakiekolwiek wartości odżywcze, witaminy?
Na temat wartości odżywczej grzybów można przeczytać różne opinie, często mówi się że oprócz walorów zapachowych i smakowych nie mają żadnych innych wartości. Wręcz przeciwnie – są dobrym źródłem cennego białka, witamin i minerałów.
Charakterystyczną cechą grzybów jest duża zawartość wody, od 70 do 90 %. Sucha masa składa się głównie z białek. W skład wspomnianych białek wchodzą prawie wszystkie aminokwasy, w tym także egzogenne, które nie mogą być syntetyzowane w organizmie i muszą być dostarczane wraz z pożywieniem.
Badacze spierają się, do jakiego stopnia nasz organizm jest w stanie strawić białko grzybów. Według niektórych, najwięcej strawnego białka zawierają prawdziwki i pieczarki. Warto też wiedzieć, że w młodych grzybach jest go o wiele więcej niż w starych.
W grzybach występują też dobrze przyswajalne węglowodany (cukry) – są lepiej przyswajane niż roślinne oraz tłuszcze od 2-10% w tym wielonienasycone kwasy tłuszczowe obniżające ryzyko powstania miażdżycy. Ich strawność jest wysoka i niemal nie różni się od strawności tłuszczów zwierzęcych.
Grzyby zawierają wiele witamin przede wszystkim są dobrym źródłem witamin z grupy B, które odgrywają ważną rolę w układzie nerwowym, witaminy PP – grzyby mają jej tyle co wątroba i drożdże.. Witaminy A i D – szczególnie dużo w pieczarkach oraz małe ilości witaminy C.
Mają dużo żelaza, potasu, fosforu, wapnia, sodu. Są w nich także mikroelementy – Są jednym z najbogatszych źródeł selenu, pełniącego ważną rolę w mechanizmach odpornościowych, miedź, cynk, jod, mangan, przy czym w kapeluszach znajduje się więcej niż w trzonkach.
Coraz popularniejsze u nas boczniaki zawierają kwas foliowy i beta-glukan, który ma działanie przeciwnowotworowe.
Ile mają kalorii?
Mała ilość kalorii, którą zawierają grzyby, sprawia, że są one jak najbardziej „bezpieczne” dla osób odchudzających się, a jednocześnie powodują uczucie sytości ze względu na dużą zawartość wody i błonnik. Pieczarki to jedynie 15 kcal na 100g, rydze 25 kcal, a borowiki to 33 kcal.
Najwięcej kalorii mają grzyby suszone z wiadomego względu, nie ma w nich wody, ale aromat i smak jest bardziej skondensowany. Grzyby świeże są najmniej kaloryczne, ale po obróbce termicznej kurczą się – woda wyparowuje. Ważna jest też obróbka termiczna – gotowanie nie zmienia bardzo kaloryczności, natmiast smażenie podnosi ich kaloryczność.
Czy grzyby są ciężkostrawne?
O tym ciężkostrawności grzybów mówimy ze względu na budulec – chitynę, wielocukier o strukturze chemicznej podobnej do celulozy, czyli błonnika. Chityny nie rozpuszczają kwasy żołądkowe, dlatego grzyby najpierw długo zalegają w żołądku.
Zaleca się dusić grzyby jedynie w sosie własnym, a nie w innych, często ciężkostrawnych. To właśnie sosy, które zawierają śmietanę, zasmażkę i zbyt mało ziół ułatwiających trawienie, takich jak rozmaryn, tymianek, majeranek, cząber, kminek, jałowiec sprawiają, że grzyby są jeszcze bardziej ciężkostrawne. Ciężkostrawne jest również danie, w którym duszone grzyby są dodatkiem do mięsa.
Nie powinno się łączyć grzybów z alkoholem. Według niektórych badań, ścina on w żołądku białko grzyba, które staje się jeszcze bardziej odporne na działanie naszych soków trawiennych.
Najbezpieczniej jeść grzyby, które zostały poddane obróbce termicznej (najlepiej gotowaniu przez ok. 30 minut ). Grzyby można również smażyć, ale najlepiej na dużej patelni o grubym dnie. Nie zaleca się spożywać grzybów opiekanych nad ogniskiem ani smażonych na blasze, ponieważ szybko przypalają się, podczas gdy w środku pozostają surowe. A surowe grzyby mogą zawierać niebezpieczne toksyny, które mogą być przyczyną poważniejszych kłopotów z układem pokarmowym.
Kto nie powinien jeść grzybów?
Spożywanie grzybów jest niewskazane dla dzieci do 3 roku życia oraz kobiet karmiących piersią. Unikać ich powinny osoby mające problemy z nerkami, wątrobą czy przewodem pokarmowym. Spożycie powinny ograniczyć też kobiety w ciąży oraz osoby starsze.